Restaurant ‘Greens’ (Westbroekpark, Scheveningen.)

Het is begin september als ik het terrein van ‘Greens in the Park’ op loop. Het is een zonnige nazomerse dag. Greens ligt in een bloementuin aan een 14 meter grote grascirkel rondom een oude eik. Aan de rand staan houten banken die, zo leer ik later, zijn gemaakt door de deelnemers van de zorgtuin. Eerder dit jaar zijn in de omgeving van Scheveningen een kleine honderd bomen omgezaagd vanwege de aanleg van een bredere trambaan.  Een aantal van deze bomen zijn gebruikt voor deze banken. Achter de banken staan brede borders met vaste planten en bloemen die worden onderhouden door vrijwilligers van ‘Stichting Tuinen’ van Greens.

Greens in the Park bestaat uit drie onderdelen: 
De zorgtuin van Greens : hier worden groenten en fruit verbouwd door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt: de deelnemers.  
Het restaurant Greens: de groenten en fruit uit de zorgtuin worden hier geserveerd. 
De tuinen van Greens: in de tuinen vind je een belevenistuin met vaste planten en bloemen waar je heerlijk kunt zitten en genieten van de natuur. Hier drink je je kopje muntthee of eet je je pompoensoep waarvan de ingrediënten in de ochtend vers zijn geplukt. Als ik de grascirkel oversteek kom ik bij een schelpenpad, dat me brengt bij de moestuin. Ik word ontvangen door Mijke, een tuinder, die leiding geeft aan de zorgtuin. De tuin beslaat 800 m2. Naast de deelnemers telt de tuin zes vrijwillige dames die de lichtere werkzaamheden op zich nemen. Er is ook nog een klusjesman: Fred.

pompoen

 Gewassen krijgen de tijd om te groeien

‘Mens en Tuin’ is ontstaan vanuit de biodynamische gedachte dat de hele aarde en de hele mens er toe doen. Bij de biodynamische teelt staat de samenhang tussen bodem, plant, dier en mens centraal en wordt deze versterkt. De bodem wordt gezien als een levend organisme. Er wordt gekeken naar wat de grond nodig heeft en de planten, dieren en mensen worden naar hun aard verzorgd. Door het volgen en verzorgen van ritmes, het voeden van de bodem, het toepassen van een ruime vruchtwisseling en een diversiteit aan gewassen worden de bodemvruchtbaarheid, de weerbaarheid en het levende versterkt. Gewassen krijgen de tijd om te groeien en af te rijpen. Het levert voeding met *2 levenskracht op. De tuinen van Greens hebben geen biodynamisch certificaat. Het duurt een paar jaar voordat een tuin in staat is om de balans te bereiken die nodig is om dit certificaat te bemachtigen.  Dit terrein deed vroeger dienst als Midgetgolfbaan. Oorspronkelijk maakte het gebied deel uit van de Oostduinen.

zaden Dille

biodynamische filosofie

 â€œWij zijn in april, ruim een jaar geleden, gestart. Dit is dus pas ons 2e zomerseizoen en de andere seizoenen hebben we pas 1 keer meegemaakt”. Anouk kan me veel vertellen over de biodynamische filosofie. Ze is docente biodynamisch tuinieren, geeft workshops en is daarnaast vrijwilliger in de tuinen van Greens.  We lopen samen naar de plek waar de Goudsbloemen staan. Het grootste deel is al volledig uitgebloeid en droog: “Dat moet, want alleen dan zijn de zaden geschikt om te plukken.” Ze vervolgt: “Als je de knoppen tussen je vingers laat schuiven met je handpalm omhoog, dan vallen de zaadjes vanzelf in je hand. Alleen dan zijn ze goed. Merk je dat de blaadjes toch nog wat vochtig zijn, gooi ze dan maar liever terug. De vochtige zaadjes kunnen zorgen voor schimmels en de rest aantasten”.

Dille in bloei

Bijen zijn gek op goudsbloemen

 We schuiven iets op naar de korenbloemen, die vlakbij het bijenhotel staan. Het bijenhotel is voor de wilde bijen van de tuin. Helaas is er geen plaats voor een bijenvolk en honing, aldus Mijke: “Er zijn al een aantal bijenvolken in de omgeving en er is een maximum gesteld voor bijenvolken in een dichtbevolkt gebied. Dat is helaas al bereikt. Het bijenvolk dat bij het Rosarium even verderop hoort, vliegt helaas uit over de rozentuin, die wordt onderhouden met chemische bestrijdingsmiddelen. ”Die zitten dus ook in de honing en daarom maken wij er geen gebruik van.” Anouk vertelt verder over de goudsbloemen: â€œBijen zijn er gek op; ze kunnen er makkelijk op landen.“ Ze laten zich er als het ware invallen.”

Goudsbloem

Bijenhotel

wij maken onze eigen eigen preparaten

Het draait bij de tuinen van Greens vooral om het optimaliseren van de grond. Dat maakt de plant krachtiger en weerbaarder voor ziekten. De bemesting is daarbij van groot belang. “We hebben zelf een *1 brandnetelpreparaat gemaakt. Dat ligt nu voor een half jaar begraven in de grond. We gebruiken ook een koehoornpreparaat dat gemaakt wordt op onze andere locatie: De hoorns en mest komen van een nabijgelegen boerderij.”
Veel gewassen hebben last van bodemziekten. Zo hebben aardappels last van bodemmoeheid. Volgens het biodynamische principe mogen ze maximaal 1 keer per 6 jaar op dezelfde plek staan. Gebeurt dit niet, dan worden de planten ziek.  In de reguliere landbouw wordt er niet aan vruchtwissel gedaan. Om te voorkomen dat de planten ziek worden, worden ze bespoten met chemische middelen. Dat komt dus in je eten. Daarnaast  bevat de plant minder voedingsstoffen en minder *2 â€˜levenskracht’. 

Zaden schonen

Van de radicchio‘s is kimchi gemaakt

Als we klaar zijn met het plukken van de zaden voegen we ons bij de rest. We strijken neer in het gras om de zaden van de dilleplant te schonen: alle blaadjes en steeltjes die zijn meegekomen met de grove pluk worden eruit gehaald en de zaadjes worden in een pot bewaard. Dat mag in glas of blik, maar niet in plastic: de zaden moeten kunnen ademen. De restjes gaan naar de compostbak. De zaadjes gaan vervolgens in kleine papieren zakjes met de naam van de plant erop geschreven. Ze zijn nu klaar om de winter in te gaan, zodat ze in het voorjaar weer de grond in kunnen. De groenten en het fruit uit de tuin gaan naar het restaurant van Greens. Met de opbrengst wordt een deel van de tuin gefinancierd. In de zomer zijn  rode en witte kolen geoogst, samen met savooiekolen. Ze zitten inmiddels in het vat voor zuurkool. Van de radicchio‘s is kimchi gemaakt. De potten pronken nu hun prachtige kleuren in het restaurant tot ze leeggegeten worden.

levenskracht

We drinken samen kamillethee en muntwater uit eigen tuin. Ondertussen wordt besproken wat er in de winter, als er vaker binnen wordt gewerkt, gedaan kan worden. Hoestdrank van de dropplant, etherische oliën en Calendulan crème van  goudsbloemen zijn de mogelijkheden. Anouk beschikt over alle kennis en de tuin biedt de middelen. Aan het einde van de dag loop ik tevreden naar mijn fiets met een zakje verse sperziebonen van de tuin. Als ik die dezelfde avond nog in de pan heb, kan ik vol *2 levenskracht aan mijn verslag beginnen.

*2. Meer over levenskracht of Prana? : https://www.happinez.nl/body-yoga/hoeveel-prana-levenskracht-zit-er-in-jouw-eten/

*1. Biodynamische preparaten: Biodynamische preparaten versterken de samenhang en de eigenheid van een landbouwbedrijf als levend organisme. Dit draagt bij aan de productie van hoogwaardige voeding voor lichaam en geest, die mensen ondersteunt in hun fysieke en mentale ontwikkeling.
https://www.stichtingdemeter.nl/biodynamische-preparaten